Κριτική στο νομοσχέδιο της κυβέρνησης για τα μεταπτυχιακά

Για άλλη μια φορά η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας καταφέρνει να δημιουργήσει μέτωπα και να προκαλέσει αντιδράσεις με το προσχέδιο πρότασης για τις μεταπτυχιακές σπουδές. Έχοντας από καιρού κλειστούς τους διαύλους επικοινωνίας με την πολιτεία και την κοινωνία προχωρά αργά-αργά στην αποδιάρθρωση και την ανατροπή της δημόσιας και δωρεάν παιδείας. Δεν θέτει ριζικά, αληθινά και καίρια προβλήματα της πανεπιστημιακής κοινότητας, του φοιτητικού συνόλου, της ερευνητικής δραστηριότητας και δεν αγγίζει προβλήματα που ζητούν άμεσα λύση. Σε αυτή τη κατεύθυνση θα μας βρίσκει πάντα απέναντι της να υπερασπιζόμαστε μία θεμελιώδη αξιακή αρχή της κοινωνίας και να αγωνιζόμαστε για ένα κράτος Δικαίου και Πρόνοιας.

Μετά από προσεκτική μελέτη και κατανόηση του Προσχέδιου Πρότασης για τις Μεταπτυχιακές Σπουδές που κατέθεσε η κυβέρνηση σε δύο πράγματα μπορεί εύκολα να συμφωνήσει κανείς, την άγνοια τους για τα ουσιαστικά θέματα που αφορούν τις Μεταπτυχιακές Σπουδές και την απεγνωσμένη προσπάθεια ιδιωτικοποίησης τους. Απορούμε με την προχειρότητα σύνταξης του συγκεκριμένου προσχεδίου και ανησυχούμε για το μέλλον των Μεταπτυχιακών Σπουδών μετά από αυτές τις εισηγήσεις. Δεν υπάρχει καμία αναφορά στα βασικά προβλήματα των μεταπτυχιακών προγραμμάτων όπως η αύξηση της χρηματοδότησης από τον τακτικό προϋπολογισμό (πράγμα αναγκαίο για την βιωσιμότητα κάποιων προγραμμάτων) ή την σύνδεση προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών μέσω ενός οργανωμένου σχεδίου, ενώ αντίθετα ακολουθείται μία ομοιόμορφη και ισοπεδωτική λογική αντιμετώπισης (μέσω υπουργικών αποφάσεων) όλων των Π.Μ.Σ. σαν να είναι όλα ίδια στην λογική της ιδιωτικοποίησης και της καταβολής διδάκτρων . Ως οφείλουμε και θέλοντας να θέσουμε με σοβαρό, ειλικρινή και στοιχειοθετημένο τρόπο όλα τα ζητήματα, απαντούμε, αντιτασσόμαστε στο προσχέδιο και προκαλούμε τον διάλογο:

1. Άρθρο 1, παράγραφος 1, (β): «Τμήματα Τ.Ε.Ι. και της ΑΣΠΑΙΤΕ μπορούν να οργανώνουν αυτοδύναμα ή να συνδιοργανώνουν μεταξύ τους ή με Πανεπιστήμια του εσωτερικού ή ομοταγή ιδρύματα του εξωτερικού, Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Π.Μ.Σ.) για χορήγηση Μ.Δ.Ε..» Θεωρούμε λογικό λάθος να υπάρχει μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών ειδίκευσης στα Τ.Ε.Ι. αφού με την σημερινή τους μορφή παρέχουν από μόνα τους αρκετή ειδίκευση. Υποστηρίζουμε την ουσιαστική και όχι κατ’ όνομα και με νόμο αναβάθμιση των Τ.Ε.Ι. και μετά από αυτή είμαστε υπέρ της οργάνωσης Π.Μ.Σ. από αυτά, με την προϋπόθεση ότι θα είναι δωρεάν και ανοιχτά για όλους και ότι δεν θα θίγονται τα επαγγελματικά δικαιώματα των Α.Ε.Ι.

2. Άρθρο 2, παράγραφος 2, (στ): «Το σχέδιο του προγράμματος καταρτίζεται από τη Γ.Σ.Ε.Σ. του Τμήματος και περιλαμβάνει (μεταξύ άλλων) και τις πιστωτικές μονάδες ECTS.» Θεωρούμε ότι η εν λόγω παράγραφος δεν προσφέρει καμία ουσιαστική βελτίωση των Π.Μ.Σ.. Η διάρθρωση των Π.Μ.Σ. με μαθήματα κορμού και μαθήματα ειδίκευσης σε συνδυασμό με την υποχρέωση σε ελάχιστο αριθμό μαθημάτων (διδακτικών μονάδων) και τη συγγραφή Μεταπτυχιακής Εργασίας, διασφαλίζει το απαιτούμενο υψηλό επίπεδο μεταπτυχιακών σπουδών.

3. Άρθρο 2, παράγραφος 4: «Το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων χρηματοδοτεί κατά προτεραιότητα Π.Μ.Σ., τα οποία εντάσσονται στο πλαίσιο επιστημονικών τομέων προτεραιότητας, που προκηρύσσονται με αποφάσεις του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.» Θεσμοθέτηση της υπερεξουσίας του υπουργείου σχετικά με το ποια Μ.Π.Σ. θα υπάρχουν και ποια όχι. Διεκδικούμε την χρηματοδότηση όλων των Π.Μ.Σ. των τμημάτων με αύξηση του τακτικού προϋπολογισμού των Α.Ε.Ι.

4. Άρθρο 3, παράγραφος 1 (β): «Η επιτροπή μεταπτυχιακών σπουδών, η οποία λειτουργεί σε επίπεδο Ιδρύματος συγκροτείται με πράξη του Πρύτανη με τετραετή θητεία και απαρτίζεται από τον Αντιπρύτανη Ακαδημαϊκών Υποθέσεων ως προεδρεύοντα, τους Προέδρους των Τμημάτων που λειτουργούν Π.Μ.Σ. και ένα (1) μεταπτυχιακό φοιτητή.» Θεωρούμε προκλητική αυτή τη διάταξη και απαιτούμε την εκπροσώπηση των φοιτητών με ένα φοιτητή από κάθε Μ.Π.Σ..

5. Άρθρο 3, παράγραφος 1 (γ): «Η γενική συνέλευση ειδικής σύνθεσης (Γ.Σ.Ε.Σ.) του Τμήματος, απαρτίζεται από τον πρόεδρο του τμήματος τα μέλη Δ.Ε.Π. της γενικής συνέλευσης του τμήματος και δύο (2) μεταπτυχιακούς φοιτητές του τμήματος.» Σε αναλογία με την παραπάνω θέση απαιτούμε την εκπροσώπηση των φοιτητών με ποσοστό 50% για Γ.Σ.Ε.Σ. και Ε.Δ.Ε. Διαφωνούμε με την ανάθεση αρμοδιοτήτων στην Ε.Δ.Ε., αφού αυτό θα υποκαταστήσει τα θεσμικά όργανα των Α.Ε.Ι. από μικρές ομάδες Δ.Ε.Π.. Προτείνουμε η Ε.Δ.Ε. να έχει εισηγητικό χαρακτήρα προς τη Γ.Σ.Ε.Σ. η οποία και πρέπει να έχει και το αποφασιστικό ρόλο όσον αφορά αρμοδιότητες για τα Π.Μ.Σ..

6. Άρθρο 3, παράγραφος 6: «Με γνώμη της Γ.Σ.Ε.Σ. ενός τμήματος ή της Ε.Δ.Ε. και απόφαση της Συγκλήτου Ειδικής Σύνθεσης των οικείων Ιδρυμάτων μπορεί να προβλέπεται η καταβολή διδάκτρων και το ύψος αυτών για τους μεταπτυχιακούς φοιτητές συγκεκριμένου προγράμματος.» ΚΑΘΕΤΑ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΕ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΚΑΤΑΒΟΛΗΣ ΔΙΔΑΚΤΡΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ. ΟΛΑ ΤΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΑ ΔΩΡΕΑΝ ΚΑΙ ΑΝΟΙΧΤΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ. ΑΞΙΑΚΗ ΜΑΣ ΑΡΧΗ ΗΤΑΝ, ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ Η ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΠΑΙΔΕΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΣ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΒΑΘΜΙΔΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ.

7. Άρθρο 3 , παράγραφος 9: «Η διάρκεια λειτουργίας ενός Π.Μ.Σ. είναι το πολύ οκτώ (8) έτη και προβλέπεται στην εγκριτική Υπουργική Απόφαση.» Διεκδικούμε την κατάργηση της παραγράφου. Θεωρούμε ότι πρέπει να είναι στην ευχέρεια των τμημάτων να εισηγούνται για την βιωσιμότητα των Π.Μ.Σ. τους.

8. Άρθρο 4 , παράγραφος 1: «Πηγές εσόδων Π.Μ.Σ. μπορεί να είναι δωρεές, χορηγίες, παροχές, κληροδοτήματα, φορέων του δημοσίου ή ιδιωτικού τομέα γενικά, Νομικά ή φυσικά πρόσωπα, ερευνητικά προγράμματα, κοινοτικά προγράμματα, επιχορηγήσεις του κρατικού προϋπολογισμού και δίδακτρα.» Ομοίως με το σημείο 6, απαιτούμε την κατάργηση οποιασδήποτε πρόβλεψης καταβολής διδάκτρων. Θεωρούμε ακόμα ότι είναι μεγάλη παγίδα του νομοσχεδίου να περιλαμβάνει στα έσοδα των Π.Μ.Σ. νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου. Από τη στιγμή που αφήνεται ανοιχτό το περιθώριο χορηγιών και δωρεών, όποιος ιδιώτης θέλει να προσφέρει σε ένα Μ.Π.Σ. γνώση ακαδημαϊκού χαρακτήρα σε βάθος χρόνου μπορεί να το κάνει και μέσα από αυτές τις διαδικασίες. Η ρητή διάταξη για φορείς του ιδιωτικού τομέα στοχεύει αλλού και αποσκοπεί σε μία παραπάνω ρωγμή του οικοδομήματος της δημόσιας και δωρεάν παιδείας.

9. Άρθρο 4 , παράγραφος 2: «Περί διαχείρισης των εσόδων των Π.Μ.Σ.» Διεκδικούμε 10% των εσόδων των Π.Μ.Σ. να διατίθενται στην Επιτροπή Κοινωνικής Πολιτικής.

10. Άρθρο 4 , παράγραφος 4: «Περί αποζημίωσης μελών Δ.Ε.Π. που συμμετέχουν στη διδασκαλία των Π.Μ.Σ..» Θεωρούμε υποχρέωση των πανεπιστημιακών δασκάλων να συμμετέχουν στη διδασκαλία των Π.Μ.Σ. και για αυτό το λόγο είμαστε ενάντια σε λογικές αποζημίωσης που περιγράφονται στο νομοσχέδιο. Μία τέτοια διάταξη θα οδηγήσει σε διακρίσεις, ανισομέρεια και αντιδικίες μεταξύ των πανεπιστημιακών δασκάλων. Διεκδικούμε την σημαντική αύξηση των αποδοχών όλων των μελών Δ.Ε.Π., αφού η ύπαρξη όλων των Π.Μ.Σ. έχει αυξήσει σημαντικά τη συμμετοχή τους στη διδασκαλία.

11. Άρθρο 5 , παράγραφος 3 (γ): «Για τους υποψήφιους διδάκτορες που έχουν κατ’ εξαίρεση γίνει δεκτοί χωρίς να είναι κάτοχοι Μ.Δ.Ε., το ελάχιστο χρονικό όριο για τη λήψη του διδακτορικού διπλώματος είναι τουλάχιστον τέσσερα (4) πλήρη ημερολογιακά έτη. Στην περίπτωση αυτή, ο υποψήφιος διδάκτορας υποχρεούται να ολοκληρώσει οργανωμένο κύκλο μαθημάτων που ορίζεται από τη Γ.Σ.Ε.Σ. στα πλαίσια του Π.Μ.Σ.» Θεωρούμε την παράγραφο αυτή ενδεικτική της άγνοιας της κυβέρνησης σχετικά με τα θέματα μεταπτυχιακών σπουδών. Σύμφωνα και με το Νόμο Πλαίσιο, δεν υπάρχει (και δεν πρέπει να υπάρχει) άμεση σχέση μεταξύ Π.Μ.Σ. και διαδικασίας εκπόνησης διδακτορικών διατριβών και κατ’ επέκταση δεν είναι σύμφωνο με την πανεπιστημιακή λογική να προβλέπεται αύξηση του ελάχιστου χρόνου εκπόνησης Δ.Δ. από 3 σε 4 χρόνια για τους μη κατόχους Μ.Δ.Ε.. Η ρύθμιση αυτή αποτελεί κατάφορη αδικία για αποφοίτους 5ετών προγραμμάτων σπουδών, όπως οι απόφοιτοι πολυτεχνικών σχολών, αφού ουσιαστικά υποβαθμίζει την αξία του πτυχίου τους και θεσμικά. Είναι τεράστιο ατόπημα της κυβέρνησης, προσβλητικό για τους αποφοίτους των 5ετών προγραμμάτων σπουδών και δηλώνει την πρόθεση της να μην αναγνωρίσει ποτέ τον 5ετή κύκλο σπουδών ως master. Απαιτούμε την άμεση κατάργηση της παραγράφου από το νομοσχέδιο. Όσο για την υποχρεωτική παρακολούθηση μεταπτυχιακών μαθημάτων, θεωρούμε ότι κάτι τέτοιο μπορεί να προβλέπεται από τoν εσωτερικό κανονισμό κάθε τμήματος και να βρίσκεται στη ευχέρεια των τμημάτων. Δεν συμφωνούμε με την γενική και ομοιόμορφη αντιμετώπιση.

12. Άρθρο 5 , παράγραφος 3 (δ): «Ο υποψήφιος διδάκτορας το πρώτο έτος εκπόνησης της Διδακτορικής του Διατριβής, υποχρεούται να προσφέρει εκπαιδευτικές υπηρεσίες στο οικείο Τμήμα, σύμφωνα με τον κανονισμό μεταπτυχιακών σπουδών.» Απαιτούμε την αντιμισθία των υποψήφιων διδακτόρων για κάθε εκπαιδευτική υπηρεσία που προσφέρει στο οικείο Τμήμα και τον καθορισμό ωριαίας αποζημίωσης και ασφάλισης των Υποψήφιων Διδακτόρων.

13. Άρθρο 5 , παράγραφος 3 (ε): «Με πρόταση της Γ.Σ.Ε.Σ. του Τμήματος και κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και Οικονομίας και Οικονομικών μπορεί να ανατίθεται σε υποψήφιους διδάκτορες η επικουρία μελών Δ.Ε.Π. σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο με ωριαία αντιμισθία που επιβαρύνει τον προϋπολογισμό του Ιδρύματος.» Σε αναλογία με το παραπάνω σημείο 12, απαιτούμε την αντιμισθία και για να γίνει αυτό προτείνουμε και διεκδικούμε την αύξηση των προβλεπομένων κονδυλίων του τακτικού προϋπολογισμού για επικουρικό έργο. Διεκδικούμε ακόμα την αναγραφή των ονομάτων των υποψήφιων διδακτόρων στην κατάσταση ανάθεσης διδακτικού έργου σε κάθε τομέα.

14. Άρθρο 7 , παράγραφος 1: «Τα Ερευνητικά Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα (Ε.Π.Ι.) είναι νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (ν.π.ι.δ.) τα οποία έχουν ως αντικείμενο την έρευνα σε μια καθορισμένη περιοχή της επιστήμης ή της τεχνολογίας και τελούν υπό την εποπτεία του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Τα Ε.Π.Ι. λειτουργούν στο πλαίσιο ενός ή περισσοτέρων τμημάτων του αυτού ή άλλων Πανεπιστημίων, τα οποία μπορούν να συνεργάζονται και με φορείς του δημοσίου ή του ιδιωτικού τομέα.» Πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι είμαστε εναντίον της ιδιωτικής χρηματοδότησης της έρευνας μέσα στο πανεπιστήμιο πράγμα που πραγματοποιείται με αυτή τη ρύθμιση. Διεκδικούμε τα υποσχόμενα κονδύλια για έρευνα μέσα στο πανεπιστήμιο και απαιτούμε η ιδιωτική έρευνα (εφαρμοσμένη έρευνα όπως περιγράφεται στο νομοσχέδιο της έρευνας) να γίνεται αποκλειστικά σε ερευνητικά κέντρα και ινστιτούτα (πράγμα που γίνεται και σήμερα) χωρίς όμως να λειτουργούν στο πλαίσιο τμημάτων των πανεπιστημίων. Ουσιαστικά η αλλαγή για την χρηματοδότηση της έρευνας απλά δίνει την δυνατότητα σε επιχειρήσεις και ιδιώτες να επωφελούνται τις ερευνητικές δυνατότητες των πανεπιστημίων και να διεκπεραιώνουν τα δικά τους συμφέροντα.